Szkodliwe dla zdrowia wpływy pleśni domowej
Artykuł po raz pierwszy w języku polskim ukazał się w dwumiesięczniku Nexus w numerze 49 (5/2006)
Tytuł oryginalny: „Adverse Health Effects of Indoor Moulds”, Nexus (wydanie angielskie), vol. 13, nr 4
Luke Curtis, dr Allan Lieberman, dr Martha Stark, William Rea,
dr Marsha Vetter
Copyright © 2004/2006
WSTĘP
W ostatnich latach uwaga społeczeństwa coraz częściej zwraca się na bardzo realny problem pleśni (grzybów) występujących, zarówno wewnątrz pomieszczeń domowych, jak i w miejscu pracy, oraz na bardzo realne niebezpieczeństwo dla zdrowia ludzi wystawionych na ich działanie. Niniejsza praca jest prezentacją Amerykańskiej Akademii Medycyny Środowiskowej (American Academy of Environmental Medicine; w skrócie AAEM), której celem jest przedstawienie obecnej wiedzy z zakresu niekorzystnych dla zdrowia efektów wywoływanych przez pleśnie domowe. W literaturze medycznej istnieje duża liczba danych świadczących o wielu różnych wpływach na zdrowie pacjentów wystawionych na działanie pleśni unoszących się w powietrzu.
Znajdujące się w atmosferze domu pleśnie często są przyczyną niekorzystnych wpływów na zdrowie ludzi w postaci uszkodzeń i zaburzeń czynności wielu organów i układów, w tym układu oddechowego, nerwowego, immunologicznego, a także układów hematologicznych i skóry. Pleśń domowa często bywa również przyczyną zagrażających życiu infekcji ogólnoustrojowych u pacjentów z osłabionym układem immunologicznym.
POWSZECHNE WYSTĘPOWANIE PLEŚNI W ŚRODOWISKU DOMOWYM
Grzyby (lub pleśnie) są wszechobecne wewnątrz i na zewnątrz domu. Pleśnie często są rozsiewane za pośrednictwem unoszących się w powietrzu sporów (zarodników). Zarówno same pleśnie, jak i ich zarodniki, potrzebują do rozwoju wilgoci oraz źródeł pokarmu, takich jak błonnik lub butwiejąca żywność. Kiedy spory pleśni pęcznieją pod wpływem wody i zaczynają rosnąć, wydłużają się, tworząc przypominające balonik protuberancje (strzępki – hyphae), które wydzielają enzymy trawienne i mikotoksyny (toksyny grzybicze), przy pomocy których grzyb trawi źródło pokarmu w celu podtrzymania swojego wzrostu.
Zidentyfikowano około 100 000 gatunków grzybów. Prawdę mówiąc, szacuje się, że grzyby stanowią 25 procent światowej biomasy. Przeprowadzone w Ameryce Północnej i Europie różne badania domowego środowiska podają, że zauważalne uszkodzenia przez pleśnie/wodę są obecne w 23 do 98 procent wszystkich domów. Brak jest obecnie oficjalnych standardów określających dopuszczalne stężenie grzybów w atmosferze domowej, tym niemniej stężenia w liczbie od 150 do 1000 tworzących kolonie jednostek na metr sześcienny powietrza (cfu/m3) są traktowane jako stwarzające problemy zdrowotne. W licznych doniesieniach udokumentowano, że domowa atmosfera bywa często skażona zarodnikami grzybów w stężeniu przekraczającym 1000 cfu/m3. Najpospolitszymi grzybami występującymi w domach są Cladosporium, Aspergillus i Penicillium. Często w domach występują również takie gatunki, jak Alternaria, Stachybotrys, Rhizopus, Mucor, Wallemia, Trichoderma, drożdżaki, Botrytis, Epicoccum i Fusarium.
Bardzo często dochodzi do zajęć nieruchomości, procesów sądowych i dochodzeń ubezpieczeniowych wynikających z problemów, których źródłem są pleśnie. Ogranizacja Policyholders of America donosi o około 50 telefonach tygodniowo informujących o podlegających zajęciu domach z pleśnią. W roku 2002 do sądów w Stanach Zjednoczonych trafiło około 10 000 spraw związanych z pleśnią. W roku 2002 w samym tylko Teksasie towarzystwa ubezpieczeniowe wypłaciły z tego tytułu 2 miliardy dolarów.
RÓŻNE PROBLEMY ZDROWOTNE ZWIĄZANE Z PLEŚNIĄ
Wielu pacjentów donosi o różnorakich efektach chorobowych wynikających z wystawienia na działanie pleśni. Na spotkaniu w Dallas w roku 2003 (XXI Doroczne Sympozjum w sprawie Człowieka i Jego Środowiska, Teksas, czerwiec 2003) zaprezentowano badania ponad 1600 pacjentów cierpiących z powodu szkodliwego działania grzybów.
Oto cytaty z niektórych badań:
48 pacjentów wystawionych na działanie pleśni, których zbadał Lieberman, cierpiało na następujące schorzenia:
1. Bóle mięśni i stawów – 71%.
2. Zmęczenie/słabość – 70%.
3. Zaburzenia neurokognitywne – 67%.
4. Zapalenia zatok – 65%.
5. Bóle głowy – 65%.
6. Problemy natury żołądkowo-jelitowej – 58%.
7. Zadyszka – 54%.
8. Niepokój/depresja/rozdrażnienie – 54%.
9. Problemy ze wzrokiem – 42%.
10. Napięcia w klatce piersiowej – 42%.
11. Bezsenność – 40%.
12. Zawroty głowy – 38%.
13. Drętwienie/mrowienia – 35%.
14. Zapalenie krtani – 35%.
15. Mdłości – 33%.
16. Wysypka na skórze – 27%.
17. Dreszcze – 25%.
18. Palpitacje serca – 21%.
U 159 badanych pacjentów wystawionych na działanie pleśni wewnątrz budynku Rea wykrył następujące dolegliwości:
1. Zmęczenie – 100%.
2. Nieżyt nosa – 65%.
3. Utrata pamięci oraz inne problemy o charakterze neuropsychiatrycznym – 46%.
4. Problemy z oddychaniem – 40%.
5. Bóle mięśni – 29%.
6. Zespół podrażnienia pęcherza – 25%.
7. Zapalenie naczyń – 4,7%.
8. Obrzęk naczyniowo-ruchowy – 4,0%.
Powyższe ustalenia kliniczne dowodzą wieloukładowych niekorzystnych wpływów ze strony unoszących się w powietrzu zarodników pleśni. Posiadamy obecnie szereg danych dowodzących, że wystawienie na działanie unoszących się w atmosferze domowej zarodników grzybów może prowadzić do szeregu niebezpiecznych dla zdrowia skutków w wielu organach.
