Mroczna strona antybiotyków

Artykuł po raz pierwszy w języku polskim ukazał się w dwumiesięczniku Nexus w numerze 117 (1/2018)
Tytuł oryginalny: „The Dark Side of Antibiotics”, Nexus (wydanie angielskie), vol. 24, nr 6

Stephen McMurray

Copyright © 2017

 

Jedna z definicji słowa „antybiotyk” oznacza „zapobiegający, hamujący lub niszczący życie”.¹ Być może powinniśmy byli zwrócić uwagę na tę wskazówkę mówiącą o zagrożeniu ze strony antybiotyków, zanim lekarze i weterynarze zaczęli rozprowadzać te leki jak słodycze na imprezie dla dzieci.

Na szczęście, w końcu zdali sobie sprawę z zagrożenia w postaci odpornych na antybiotyki bakterii, nawet jeśli tylko „gołosłownie popierają” rozwiązanie tego problemu.

Tym jednak, czego medyczny establishment nie podkreśla, są poważne, a nawet zagrażające życiu, skutki uboczne, na które mogą być narażeni wszyscy, którzy przyjmują je codziennie.

 

NIEBEZPIECZNE SKUTKI UBOCZNE

Istnieje wiele klas antybiotyków o różnych mechanizmach działania i wszystkie one wywołują poważne skutki uboczne.

 

• Aminoglikozydy

Do antybiotyków aminoglikozydowych zalicza się gentamycynę, neomycynę i streptomycynę, których działanie polega na zahamowaniu zdolności bakterii do syntezy białek. Niepożądane działania tych leków to nudności, ataksja, szum w uszach, trwała głuchota i uszkodzenia nerek.^2,3

Co więcej, wśród niektórych grup ludzi niekorzystne skutki nie należą do rzadkości. Opublikowany w roku 2010 w magazynie Thorax artykuł wspomina o wysokim ryzyku wystąpienia niepożądanych działań u pacjentów z mukowiscydozą, którzy przyjmują aminoglikozydy: „…Badania obserwacyjne wykazują, że śmiertelność wynikająca ze skutków ubocznych aminoglikozydów jest niepokojąco powszechna…”.⁴

Artykuł opublikowany w roku 1992 w magazynie Indian Journal of Physiology and Pharmacology podaje bardzo niepokojące dane dotyczące grupy badanych pacjentów, którzy otrzymali gentamycynę: 13 procent, którym wstrzyknięto gentamycynę, wykazywało niekorzystne skutki uboczne, takie jak pogorszenie słuchu, a 100 procent tych, którzy otrzymali krople do uszu, cierpiało na wiele innych niepożądanych działań.⁵

Wykazano również, że gentamycyna powoduje uszkodzenia mózgu⁶ i encefalopatię⁷.

W artykule zamieszczonym w magazynie Otology & Neurotology w roku 2004 znajdujemy następujące ostrzeżenie: „…Nie ma bezpiecznej dawki gentamycyny”.⁸

Równie niebezpieczna jest streptomycyna. Jej przyjmowanie może wywołać paraliż oddechowy oraz narazić na wysokie ryzyko trwałego uszkodzenia przedsionków. U bardzo małych dzieci ten lek może wywołać śpiączkę.⁹

W zależności od sposobu podawania ten lek może spowodować zgon, co podkreślono w artykule opublikowanym w roku 1990 w magazynie Indian Journal of Dermatology, Venereology and Leprology: „Podawana dożylnie lub wewnątrzopłucnowo w dużych dawkach streptomycyna wywołuje blokadę nerwowo-mięśniową, co prowadzi do ostrego porażenia mięśni, bezdechu, a nawet śmierci”.¹⁰

Neomycyna, inny antybiotyk aminoglikozydowy, także może powodować blokady nerwowo-mięśniowe.¹¹ Podczas operacji często stosuje się ją w nawadnianiu jelita, co może prowadzić do uszkodzenia nerek i trwałej głuchoty.¹²

Ten lek jest tak silny, że na recepcie podawane jest ostrzeżenie następującej treści: „…Pacjenci leczeni neomycyną powinni być pod ścisłą obserwacją kliniczną ze względu na potencjalną toksyczność związaną z jej [sic!] stosowaniem”.¹³

 

• Sulfonamidy

Sulfonamidy działają poprzez zatrzymywanie syntezy kwasu foliowego, którego bakterie potrzebują do produkcji białek. Do podawanych niepożądanych działań należą: trombocytopenia (zmniejszenie liczby płytek – zmniejszenie zdolności krzepnięcia krwi), niedokrwistość, zakażenie dróg moczowych i zespół Stevensa-Johnsona (Stevens-Johnson syndrome; w skrócie SJS) będący potencjalnie śmiertelnym schorzeniem skóry.¹⁴

Jeden z antybiotyków z tej kategorii, sulfatrim, ma ponad 100 znanych skutków ubocznych, w tym gorączkę, ślepotę, nieregularne tętno, trudności w oddychaniu, martwicę toksyczno-rozpływną naskórka (toxic epidermal necrolysis; w skrócie TEN) i oczywiście SJS.¹⁵

Jak podaje ważne źródło informacji klinicystów GlobalRPh, potencjalnie poważnym skutkiem ubocznym sulfonamidów jest uszkodzenie mózgu: „Ponieważ sulfonamidy wydzielają bilirubinę z albuminy, istotnym potencjalnym skutkiem ubocznym stosowania sulfonamidu jest kernicterus (żółtaczka jąder podkorowych mózgu związana z nadmiarem niezwiązanej bilirubiny)”.¹⁶ Kernicterus występuje zwykle u niemowląt, ale może dotknąć także dorosłych.

 

• Tetracykliny

Tetracykliny mają podobny tryb działania do aminoglikozydów. Są stosowane głównie przy infekcjach dróg moczowych i oddechowych oraz w leczeniu trądziku. Podstawowymi lekami tej grupy są tetracyklina, minocyklina i doksycyklina. Ich znane skutki uboczne obejmują martwicę wątroby, chorobę nerek i przerost Candidy (drożdżaków) prowadzący do zapalenia przełyku i zapalenia jelita grubego, co może doprowadzić do śmierci.¹⁷

Najpowszechniej stosowana z tej grupy minocyklina jest używana w leczeniu trądziku i zapalenia stawów. Jest znana z wywoływania zapalenia trzustki, niedokrwistości hemolitycznej, małopłytkowości, zapalenia wątroby i sporadycznie zapalenia osierdzia.¹⁸

Jak informuje poniższy fragment pochodzący z karty informacyjnej przygotowanej przez amerykański Urząd ds. Żywności i Leków (Food and Drug Administration; w skrócie FDA), minocyklina wywołuje choroby autoimmunologiczne: „Tetracykliny są wiązane z rozwojem zespołów autoimmunologicznych. Długotrwałe stosowanie minocykliny w leczeniu trądziku wiąże się z powodowanym przez leki zespołem toczniopodobnym, autoimmunologicznym zapaleniem wątroby i zapaleniem naczyń”.¹⁹

Strona internetowa Drugs.com podaje, że tetracyklina, podobnie jak minocyklina, może powodować raka: „…Dowiedziono, że niektóre pokrewne leki antybakteryjne (oksytetracyklina, minocyklina) wykazują aktywność onkogenną u szczurów”.²⁰

Doksycyklina, kolejny antybiotyk tetracyklinowy, może powodować zapalenie osierdzia, zapalenie trzustki, uszkodzenie wątroby i ślepotę i nie należy podawać jej dzieciom w wieku poniżej 12 lat, ponieważ może powodować problemy z rozwojem kości.²¹