Mikrobiom długowieczności
Artykuł po raz pierwszy w języku polskim ukazał się w dwumiesięczniku Nexus w numerze 127 (5/2019)
Tytuł oryginalny: „The Longevity Microbiome: How our gut ecosystem affects lifespan”, Nexus (wydanie angielskie), vol. 26, nr 4
Dr Greg Fredericks
Copyright © 2019
Ludzkość od zarania dziejów szukała sposobów na przełamanie ograniczeń w postaci śmiertelności. Historia zawiera wiele relacji o cesarzach, królach i królowych, którzy nakazywali swoim mędrcom i alchemikom wędrować po Ziemi w poszukiwaniu remediów i mikstur mogących zwiększyć długość życia. W większości przypadków poszukiwano substancji lub czegoś, co pochodzi spoza ludzkiego ciała. Współczesne nowe odkrycia i rewelacje naukowe dostarczyły naukowcom kolejnego kluczowego elementu umożliwiającego przedłużanie życia. Tym razem jednak znajduje się on w każdym z nas.
Czynniki genetyczne kryjące się u podstaw długiego życia
Ortodoksyjna medycyna sprawiła, że badania biologiczne skręciły w kierunku kodu genetycznego w poszukiwaniu odpowiedzi na wszystkie ludzkie przypadłości, w tym na starzenie się i długowieczność.
Genetycy odkryli w ludzkim ciele trzy genomy, które decydują o zdrowiu i długowieczności. Pierwszym jest genom jądrowy (nuclear genome; nDNA). Większość badań skupia się na tym konkretnym genomie w poszukiwaniu określonych kodów długowieczności. Drugim istotnym genomem jest genom mitochondriów (mitochondria genome; mtDNA). Genom ten odpowiada za dużą liczbę replikacji komórkowych określonych genów. Te dwa mechanizmy genów zależą od ich złożonej interakcji ze stylem życia i środowiskiem, która określa starzenie się i długowieczność.
W tym miejscu należy wziąć pod uwagę trzeci składnik genetyczny – mikrobiom.1
Termin mikrobiom odnosi się do genów występujących w ludzkiej mikroflorze jelitowej. Przeciętna dorosła osoba ma około kilograma dynamicznego ekosystemu mikrobiologicznego, co odpowiada w dużym przybliżeniu wadze ludzkiego mózgu.
Te geny mikrobiomu znacznie przewyższają liczebnie inne geny i są zdolne do wytwarzania dużej liczby wzajemnie komunikujących się neuroaktywnych związków, które regulują zachowanie, funkcje poznawcze, odporność i starzenie bez udziału świadomości.
Większość ludzi nie zdaje sobie sprawy, że ludzkie ciało składa się z bilionów form mikrobiologicznych, które współistnieją z nami i komunikują się z naszymi genami, określając nasze zdrowie i samopoczucie. Wyobrażenie sobie ludzkiego ciała jako dużego pojemnika komórek pełnych bakterii i wirusów żyjących symbiotycznie byłoby szokiem dla większości ludzi, ale tak naprawdę nie jest to aż tak dalekie od rzeczywistości. Stare medyczne przekonanie, że wszystkie bakterie i wirusy są patogenami, które muszą być zabite, nie jest już prawdą.
Stare medyczne przekonanie nie jest już prawdą
Ten ekosystem mikrobiomu składa się głównie z bakterii, ale zawiera także archeony, pierwotniaki, grzyby i wirusy, które ewoluowały wraz z ludzkim gospodarzem. Mikroorganizmy te pełnią niezbędne dla zdrowia człowieka funkcje, w tym uczestniczą w metabolizmie złożonych niestrawnych polisacharydów, syntezie witamin z pożywienia i hamowaniu form patologicznych.2,3
Bakterie jelitowe mogą oddziaływać na metabolizm osoby, wpływając na wytwarzanie metabolitów, takich jak żółć, która jest niezbędna do spalania tłuszczu i perystaltyki (skurcze mięśni jelit). Bakterie jelitowe mają również wpływ na produkcję choliny i krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych niezbędnych między innymi dla zdrowia wątroby i funkcji pamięci gospodarza.4
Badania mikrobiomu człowieka pozwalają zrozumieć, w jaki sposób zmiany różnorodności mikrobiomu są powiązane ze stanami chorobowymi, takimi jak cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów, dystrofia mięśniowa, stwardnienie rozsiane, fibromialgia i zaburzenia neurologiczne, takie jak choroba Parkinsona, autyzm i spektrum zaburzeń autystycznych oraz zaburzenia psychiczne w postaci lęku i depresji, a także wieloma innymi.5
Jednym z najwcześniejszych objawów, które mogą pojawić się nawet 15 lat przed wystąpieniem dysfunkcji ruchowej w chorobach neurologicznych, są zaparcia. Opracowywane są nowe zabiegi z użyciem probiotyków do stosowania w zaburzeniach psychiatrycznych i neurologicznych.6
W chorobach neurologicznych bariera krew-mózg reguluje ruch molekularny między układem krążenia i płynem mózgowo-rdzeniowym centralnego układu nerwowego. Badanie wykazało, że mikrobiom jelit może zwiększać ekspresję ściśle złączonych białek, takich jak „okludyna” i „klaudyna-5”, które działają jak zaprawa zapobiegająca przepuszczalności bariery krew-mózg.7
Wyobrażanie sobie ludzkiego ciała jako dużego pojemnika komórek pełnych bakterii i wirusów żyjących symbiotycznie byłoby szokiem dla większości ludzi.
