Paradoksalnie, krytykując tych, do których ELA może się odwoływać, ta inicjatywa nie łagodzi, ale jeszcze bardziej zwiększa napięcie. Taka rewolucyjna inicjatywa nie może być przyjęta bez silnego pobudzającego wydarzenia. Oceniając księżycowe plany i mówiąc o „powrocie człowieka na powierzchnię Księżyca” (ELA, 2015, Executive Summary), zwolennicy ELA są w stanie przedrewolucyjnego kompromisu ze swoim oponentem. Takim niezbędnym pobudzającym wydarzeniem mogłoby być oficjalne przyznanie się do tego, że w ramach projektu Apollo nigdy nie doszło do lądowań na Księżycu.

Wyraźnie widać, że NASA nie kwapi się do tego, żeby być pierwsza na Księżycu, ponieważ jej próby narażą na początku załogi na ryzyko o rozmiarze, z jakim miała ona do czynienia podczas katastrof wahadłowców Challenger i Columbia. Według wszelkiego prawdopodobieństwa NASA przygląda się swoim dwóm głównym rywalom, agencjom kosmicznym Rosji i Chin. Ci dwaj kluczowi gracze są w zasadzie w stanie przeprowadzić próby lądowania na Księżycu i obecnie trwa szeroka medialna dyskusja nad tym, co oni rozważają jako odpowiedź na to pamiętne amerykańskie osiągnięcie. Tak czy inaczej, NASA woli poczekać i uczyć się na doświadczeniach innych zespołów, śledząc rzeczywiste rozwiązania rywali, zarówno techniczne, jak i biomedyczne. Jeśli rosyjscy kosmonauci lub chińscy taikonauci podejmą się w przyszłości lądowania na Księżycu, jest bardzo prawdopodobne, że ich początkowe próby będą nieudane. Dlatego też w zależności od okoliczności NASA może zaoferować swoje wsparcie i współpracę, a następnie przystąpić do realizacji i/lub sformułowania własnego programu bez utraty twarzy.

Uczciwie mówiąc, należy przyznać, że dobrze poinformowane osoby z NASA zaczęły rozumieć, iż postęp w pracach badawczo-rozwojowych w dziedzinie załogowych lotów w przestrzeni kosmicznej można by znacznie łatwiej osiągnąć rezygnując z uprzedzeń do międzynarodowej współpracy.

Niedawny, godny uwagi apel byłego astronauty NASA Leroya Chiao i dyrektora generalnego Fundacji Przestrzeni Kosmicznej (Space Foundation) Elliota Pulhama⁶ wskazał, że „jednym z najbardziej nieprzemyślanych komentarzy, podkolorowujących naszą dyskusję, jest oświadczenie «byliśmy tam, dokonaliśmy tego»”, wyraźnie nawiązując do oświadczenia prezydenta Obamy z roku 2010 wygłoszonego w dniu zamknięcia programu odwiedzenia Księżyca. Uważają oni, że ten komentarz, „nonszalancko dyskontuje unikalne amerykańskie osiągnięcia i unikalny zasób wiedzy, jakim USA mogą wzbogacić ludzkie doświadczenia”, mimo iż nie było to jego intencją. (Politics of Space, 2016) Te gorzkie echa kluczowych problemów zawartych w dokumencie ELA wskazują na większe problemy niż niemożność NASA do planowania i realizacji.

Wydaje się, że NASA pracuje w paradygmacie paragrafu 22⁷ – nie może ruszyć do przodu bez rozpoznania swoich prawdziwych doświadczeń w dziedzinie załogowej eksploracji kosmosu, głównie spuścizny programu Apollo, cokolwiek to może być, a z drugiej strony z różnych politycznych powodów nie może ujawnić prawdy o Apollo.

 

Ostrzeżenie przed zbliżaniem się do miejsc lodowań na Księżycu

Jeśli chodzi o dziedzictwo programu Apollo, znamy tylko kilka zdjęć niskiej rozdzielczości niechętnie opublikowanych przez NASA jako odpowiedź na żądanie społeczeństwa pokazania miejsc lądowania misji Apollo. Jednocześnie brak fotografii wykonanych przez niezależnych obserwatorów.

Co więcej, zamiast przyglądać się uważnie własnym doświadczeniom z lądowań na Księżycu NASA nie jest, o dziwo, zainteresowana poznaniem tego, co może się stać ze sprzętem Apollo pozostawionym na Księżycu. Wydaje się, że monitorowanie każdego miejsca lądowania, na przykład kamerami wysokiej rozdzielczości lub jednym z minirobotów, podobnych do tych, które działają na Marsie, oraz rejestrowanie każdej zmiany spowodowanej uderzeniami meteorytów, aktywnością Słońca, wiatru słonecznego etc., powinno być czymś oczywistym. Tymczasem NASA ostrzegła wszystkie potencjalnie zainteresowane strony, aby nie zbliżały się do tych lądowisk. (Lunar Artifacts, 2011) To ostrzeżenie i rezygnacja z wszystkich programów powrotu na Księżyc sugeruje, że coś złego dzieje się w NASA.

To ostrzeżenie agencji stwierdza, że „AB [Artifact Boundary – Granica Artefaktów] zostanie tak ustalona, by objęła wszystkie przedmioty znajdujące się w określonym miejscu i żeby zabronić interakcji/odwiedzin na tym obszarze w celu ochrony artefaktów będących przedmiotem zainteresowania, takich jak człon opadania, księżycowy łazik, flaga, przyrządy służące do eksperymentów powierzchniowych etc.” (Artifacts Lunar, 2011, str. 8)

Ten dokument był szeroko dyskutowany na stronie Google Lunar XPRIZE poświęconej konkursowi na propozycje bezzałogowych misji na Księżyc z wykorzystaniem minirobota, który po wylądowaniu przejedzie po powierzchni Księżyca co najmniej 500 metrów. Podobno NASA obawia się, że taka misja może wysłać robota, który zbliży się za bardzo do lądowisk misji Apollo i zakłóci miejsce spoczynku amerykańskich osiągnięć.

„Ustala się promień 2,0 km dla ścieżki opadania/podejścia pojazdu odwiedzającego…” (Artifacts Lunar, 2011, str. 10), co oznacza zakaz lądowania bliżej niż 2,0 km od dowolnego przedmiotu pochodzącego z misji Apollo, zakładając oczywiście, że one naprawdę tam są.

Przez cały dokument przewijają się takie określenia, jak „strefy wykluczenia”, „odległość buforowa”, „zakaz odwiedzin jakiejkolwiek części stanowiska”, „zakaz bliskich oględzin przy pomocy samobieżnych układów zrobotyzowanych” etc.

Dlaczego NASA tak się tym niepokoi i co można znaleźć w miejscach, gdzie znajdują się, jak utrzymuje ona, oryginalne człony opadania Apollo oraz księżycowe łaziki? Dlaczego ich zbadanie przez niezależnych obserwatorów byłoby dla nich niekorzystne?

 

Brzemię Apollo

Jest to trzeci artykuł, w którym szukam odpowiedzi na pytanie, dlaczego NASA nie chce zbudować bazy na Księżycu. W pierwszym artykule dokonałem przeglądu dwóch głównych dokumentów NASA: Studium Architektury z roku 2005 (Architecture Study 2005) oraz tak zwanego Raportu Augustine’a z roku 2009 (Augustine Report 2009). (Nexus, nr 99, 2015) O ile pierwszy z nich mówił entuzjastycznie i konstruktywnie o bazach księżycowych, o tyle ten drugi właściwie zniszczył te pomysły, a przede wszystkim postulował zaniechanie programu Constellation.

W pierwszym artykule wykazałem również, że Studium Architektury zniosło w końcu tabu na krytykę sprzętu Apollo.

Wkrótce potem opublikowany został mój drugi artykuł (Nexus, nr 102, 2015) oraz nowy raport (ELA, 2015), którego główne tezy były zbieżne z wnioskami przedstawionymi w tym artykule. Ten nowy raport umieścił z powrotem na właściwym torze podstawowy pomysł dotyczący Księżyca, proponując jednocześnie utworzenie niezależnego ciała – Międzynarodowego Zarządu Księżyca – którego NASA nigdy nie zaakceptuje ze względu na jego potencjał osłabienia jej pozycji.

Ponadto niedawny apel Chiao i Pulhama potwierdził, że „są liczne techniczne, operacyjne i programowe powody… aby wrócić na Księżyc w ramach planu związanego z wysłaniem astronautów na Marsa”. (Politics of Space, 2016). Te dwa znaczące dokumenty tworzą odpowiednie ramy i jednocześnie powstrzymują się przed wskazaniem głównego problemu NASA, którym jest brzemię programu Apollo.

Legenda Apollo nadal jest główną przeszkodą w dalszym rozwoju eksploracji kosmosu. Stracono całe dekady, ponieważ inne agencje zakładały wyższość NASA w dziedzinie załogowej eksploracji kosmosu i opóźniały powtórzenie jej wyczynu, wierząc, że lider rzeczywiście osiągnął sukces. Nowe pokolenie specjalistów NASA w końcu przyznało, że jest jeszcze wiele pracy do wykonania.

Osiągnięcia NASA w zakresie bezzałogowych misji kosmicznych są niepodważalne, odwrotnie niż w dziedzinie załogowej eksploracji kosmosu. Rezygnacja z programu Constellation ujawniła poważne braki w możliwościach NASA wysyłania misji z załogą na pokładzie. Prowadzone w ostatniej dekadzie przez NASA prace nad CEV Oriona pokazały, że pracuje ona nad całkowicie nowym pojazdem przy niewielkim wykorzystaniu poprzednich doświadczeń.

Pogląd, że żaden z modułów dowodzenia Apollo nigdy nie był w stanie bezpiecznie sprowadzić na Ziemię załogi z wyprawy w daleką przestrzeń kosmiczną, jest w pełni uzasadniony. Już tylko ten fakt powinien wystarczyć, aby uznać, że wszystkie misje Apollo zostały sfingowane.

Ten deprymujący wniosek potwierdzają dodatkowo dane Oriona dotyczące promieniowania poza LEO, ponieważ dane na ten temat pochodzące z programu Apollo są całkowicie niewiarygodne.

Napływające przez ostatnią dekadę odpowiedzi na pytanie, czy rzekome misje Apollo wniosły znaczący wkład do ludzkiego postępu, są negatywne. Wciąż są marnotrawione ogromne środki na wspieranie mitu programu Apollo. Chociaż GAO wykonuje ogromną robotę, monitorując realizację programów NASA, to jednak jest to za mało ze względu na ograniczające ją pęta w postaci mitologii Apollo.

Wszystkie finansowe inwestycje w tej dziedzinie będą nieskuteczne, dopóki nie zidentyfikuje się i nie rozwiąże wszystkich problemów technicznych i biomedycznych. Dopiero wtedy dumne wezwanie prezydenta Kennedy’ego z roku 1963 do konsolidacji międzynarodowych wysiłków w celu wylądowania na Księżycu zostanie w końcu zrealizowane.

Nowa era w eksploracji przestrzeni kosmicznej rozpocznie się dopiero po uznaniu, że mit programu Apollo był narzędziem służącym do wygrania politycznej rywalizacji, jak sugerują to twórcy filmu Interstellar^8.

 

O autorze:

Phil Kouts mieszka i pracuje w Nowej Zelandii. Ma doktorat z fizyki stosowanej i duże doświadczenie w zakresie badań praktycznych, które zdobył, pracując naukowo na uniwersytetach w Wielkiej Brytanii i jako kierownik do spraw badań i rozwoju w prywatnych firmach. Pisze pod pseudonimem, aby nie łączyć działalności zawodowej ze swoimi zainteresowaniami. Dotychczas w Nexusie ukazały się dwa artykuły jego autorstwa: „Czy jest nadzieja na budowę bazy na Księżycu?” (nr 99) i „Złudne plany budowy bazy na Księżycu” (nr 102). Skontaktować się z nim można, pisząc na adres poczty elektronicznej: philkuts@gmail.com.

 

Przełożył Jerzy Florczykowski

 

Przypisy:

1. Joel Achenbach, „Don’t worry. Matt Damon won’t get stuck on Mars. NASA can’t get him there”, Washington Post, 2 października 2015.

2. Według terminologii zastosowanej w Studium Architektury z roku 2005 (Architecture Study, 2005) Orion jest załogowym pojazdem eksploracyjnym (Crew Exploration Vehicle; w skrócie CEV), znanym także jako wielozadaniowy pojazd załogowy (Multi-Purpose Crew Vehicle; w skrócie MPCV).

3. Dan Lickly z Instrumentalnego Laboratorium Instytutu Technologicznego Massachusetts pracował nad programami automatyzującymi proces wejścia w atmosferę podczas powrotu modułów załogowych Apollo z podróży na Księżyc. Digital Apollo, 2008, s. 146. Rozmowę z Danem Licklym przeprowadzono we wrześniu 2001 roku. Digital Apollo, 2008, s. 307.

4. Mike Hawes, wiceprezes i szef programu Oriona w firmie Lockheed Martin.

5. Miligrej (mGy) to jedna tysięczna greja (Gy). 1 grej oznacza pochłonięcie 1 dżula energii promieniowania jonizującego przez 1 kg materii. Na przykład podczas sześciomiesięcznego pobytu na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej astronauci pochłaniają przeciętnie 80 mGy.

6. Leroy Chiao jest byłym astronautą NASA i dowódcą Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS), zaś Elliot Pulham jest dyrektorem generalnym Fundacji Przestrzeni Kosmicznej (Space Foundation).

7. Potoczne określenie sytuacji bez wyjścia, w której aby wypełnić jakieś kryterium, trzeba jednocześnie spełniać inny warunek, który to kryterium wyklucza, pochodzące z książki amerykańskiego pisarza Josepha Hellera Paragraf 22. – Wikipedia.

8. Interstellar, reżyseria Christopher Nolan (2014):

Nauczycielka: Murph jest wspaniałym dzieckiem, jest bardzo zdolna, ale ostatnio ma trochę kłopotów. Przyniosła tę książkę, aby pokazać ją innym uczniom, rozdział o lądowaniach na Księżycu.

Ojciec Murph: Tak, to jeden z moich starych podręczników. Zawsze lubiła te obrazki.

Nauczycielka: To stary federalny podręcznik. Zastąpiliśmy go poprawioną wersją.

Ojciec Murph: Poprawioną?

Nauczycielka: Wyjaśniającą, jak sfingowano misje Apollo, aby doprowadzić do bankructwa Związek Sowiecki.

Ojciec Murph: Nie wierzy pani, że polecieliśmy na Księżyc?

Nauczycielka: Uważam, że to była genialna propaganda, pod wpływem której Sowieci zbankrutowali, kierując swoje zasoby na produkcję rakiet i bezużytecznych maszyn.

 

Bibliografia:

• Architecture Study, 2005: NASA’s „Exploration Systems Architecture Study” – Final Report, NASA-TM-214062, listopad 2005; www.nasa.gov.

• Phil Kouts, „Złudne plany budowy bazy na Księżycu”, Nexus, nr 102 (4/2015).

• Mars Strategy, 2015: „NASA’s Journey to Mars: Pioneering Next Steps in Space Exploration”, NASA, NP-2015–08–2018-HQ, Waszyngton, DC, październik 2015; www.nasa.gov.

• GAO, 2016: Government Accountability Office NASA, „Preliminary Observations on Major Acquisition Projects and Management Challenges”, (GAO-16–461T), 25 lutego 2016; www.gao.gov.

• Daily Mail, 2015: Cheyenne Macdonald, „Pimp my spacecraft: Orion craft that could take man to Mars gets metallic heat shield”, Mail Online, 20 listopada 2015; www.dailymail.co.uk.

• AmericaSpace, 2015: Ken Kremer, „NASA Alters Orion Heat Shield for 2018 Flight With Advanced 3-D Thermal Protection Fabric Needed for Destination Mars”, 24 stycznia 2015; www.americaspace.com.

• NASA Audit, 2013: „Status of NASA’s Development of the Multi-Purpose Crew Vehicle”, Audit Report No. IG-13–022, Office of Inspector General, NASA, 15 sierpnia 2013; oig.nasa.gov.

• Lockheed, 2015: Andrew Barth, Harvey Mamich, Brian Hoelscher, „Post-Flight Analysis of the Guidance, Navigation, and Control Performance During Orion Exploration Flight Test 1”, AAS 15–134, Lockheed Martin Corporation, 2015; ntrs.nasa.gov.

• Kraft, 2001: Christopher Kraft, James L. Schefter, Flight: My Life in Mission Control, Dutton, Nowy Jork, 2001.

• Popular Mechanics, 2009: Jennifer Bogo, „Entry and Splashdown: Apollo 11, The Untold Story”, 26 maja 2009; www.popularmechanics.com.

• Autographica, 2014: David Orbell, „Apollo Questions Censored: Questions put to Apollo astronauts censored at Autographica, 2014”, Aulis Online, październik 2014.

• Lovell, 1994: Jim Lovell, Jeffrey Kluger, Lost Moon. The Perilous Voyage of Apollo 13, Houghton Mifflin Company, Nowy Jork, 1994.

• Digital Apollo, 2008: David A. Mindell, Digital Apollo: Human and Machine in Spaceflight, The MIT Press, Cambridge, Mass, 2008.

• Langley, 2016: Sasha Ellis, „Test Dummies to Help Assess Crew Safety in Orion”, NASA Langley Research Center, 4 marca 2016; www.nasa.gov.

• Ins and Outs, 2016: Daniel Huot, „The Ins and Outs of NASA’s First Launch of SLS and Orion”, 3 lutego 2016; www.nasa.gov.

• Orion Update, 2015: „NASA Applies Insights for Manufacturing of Orion Spacecraft Heat Shield”, Editor: Mark Garcia, NASA, Updated: 2 października 2015; www.nasa.gov.

• ELA, 2015: Charles Miller, et al., „Economic Assessment and Systems Analysis of an Evolvable Lunar Architecture that Leverages Commercial Space Capabilities and Public-Private-Partnerships”, 13 lipca 2015; www.nss.org.

• Radiation Report, 2015: (large pdf file) Amir A. Bahadori, et.al., „Battery-operated Independent Radiation Detector Data Report from Exploration Flight Test 1”, NASA/TP–2015–218575, NASA Johnson Space Center, Houston, Teksas, USA, czerwiec 2015; ston.jsc.nasa.gov.

• Bennett, 2015: Mary D.M. Bennett, „Orion, the Van Allen belts & Space Radiation Challenges”, Aulis Online, wrzesień 2015; www.aulis.com.

• Radiation Carcinogenesis, 2009: Francis A. Cucinotta, NASA Johnson Space Center, Marco Durante, GSI Germany, Risk of Radiation Carcinogenesis in Human Health and Performance Risks of Space Exploration Missions, pod red. Jancy C. Macphee i Johna B. Charlesa, 2009; ston.jsc.nasa.gov.

• Trial by Fire, 2014: NASA ORION: Trial by Fire, Video, 3 maja 2015; sservi.nasa.gov.

• Radiation Syndromes, 2009: Honglu Wu of NASA Johnson Space Center, Janice L. Huff of Universities Space Research, et al., „Risk of Acute Radiation Syndromes Due to Solar Particle Events in Human Health and Performance Risks of Space Exploration Missions”, pod red. Jancy C. Macphee i Johna B. Charlesa, 2009; ston.jsc.nasa.gov.

• Schmitt, 2006: Harrison H. Schmitt, Return to the Moon: Exploration, Enterprise, and Energy in the Human Settlement of Space, wstęp autorstwa Neila Armstronga, Copernicus Books i Praxis Publishing, Nowy Jork, 2006.

• Seats on Soyuz, 2015: „NASA Notifies Congress about Space Station Contract Modification with Russia”, NASA, sierpień 2015; www.nasa.gov.

• Politics of Space, 2016: Leroy Chiao, Elliot Pulham, „The Politics of Space Exploration”, 23 marca 2016, Huffingtonpost Blog; www.huffingtonpost.com.

• Lunar Artifacts, 2011: „NASA’s Recommendations to Space-Faring Entities: How to Protect and Preserve the Historic and Scientific Value of U.S. Government Lunar Artifacts”, 20 lipca 2011; www.nasa.gov.

• Phil Kouts, „Czy jest nadzieja na budowę bazy na Księżycu?”, Nexus, nr 99 (1/2015).