Komunikacja międzygatunkowa

Jest sprawą oczywistą, że rośliny komunikują się ze środowiskiem. Rośliny, takie jak tytoń, kukurydza, pomidory i fasola półksiężycowata, że wymienię tylko kilka, mogą porozumiewać się również z innymi gatunkami. Gdy zostają zaatakowane przez jakiegoś insekta, potrafią zwabić na pomoc jego wroga. Rośliny rozumieją, kiedy starcie z innym organizmem wymaga obrony i kontrataku, a kiedy stanowi okazję do symbiozy. Na przykład drzewo zaatakowane przez dżdżownice wydziela lotne związki chemiczne wykrywalne przez sąsiednie drzewa, które w odpowiedzi na nie zaczynają wytwarzać substancje toksyczne dla dżdżownic.

Obecność neuroprzekaźników, takich jak serotonina, dopamina i glutaminian, była obserwowana u roślin, jednakże ich funkcja nie jest jeszcze jasna. Laktozę i miozynę, cząsteczki, które umożliwiają ruch komórkom mięśni u zwierząt, odkryto na obszarze położonym w pobliżu koniuszków korzeni, które są postrzegane jako „mózg” roślin. Korzenie wykazują również wysoki poziom aktywności elektrycznej. Jak twierdzą Stefano Mancuso i Alessandra Viola w książce Brilliant Green: The Surprising History and Science of Plant Intelligence (Fantastyczna flora – zadziwiająca historia i wiedza o inteligencji roślin):

 

Darwin jako pierwszy zauważył, że koniuszki korzeni są skomplikowanym narządem czuciowym zdolnym rejestrować i reagować na różne parametry… Tak więc Darwin sformułował coś, co sto lat później stanie się znane jako „hipoteza korzeń-mózg”…¹²

Darwin pisał i potwierdzał kilkukrotnie, że uważa rośliny za najbardziej niezwykłe żywe istoty, z jakimi kiedykolwiek miał do czynienia…¹³

 

Muzyka Roślin otwiera nowe fascynujące pole do badań w zakresie świadomości roślin. Z jednej strony, słyszenie dźwięków wydawanych przez rośliny daje bezpośrednią informację zwrotną na temat jej stanu w środowisku – jest to coś, czym może się cieszyć każdy, kto ma swoją ukochaną roślinę. Z drugiej strony, pozwala to muzykom i miłośnikom muzyki pogłębiać umiejętność słuchania. Gdy ktoś wejdzie w muzyczny dialog z rośliną, wkracza na inny poziom świadomości lub – jak powinienem powiedzieć – „powinien wkroczyć”, aby dialog w ogóle zaistniał.

 

 

Simone Vitale grający na anantarze (koto-tampurze) podczas tworzenia muzyki z pomocą grubosza jajowatego (Crassula ovata) podłączonego do urządzenia U1.

 

 

Improwizowałem muzykę niezliczoną ilość razy w swoim życiu, sam lub wspólnie z innymi muzykami. Jestem zbyt przyzwyczajony do ludzkiego sposobu reakcji na sygnał czy też reagowania w ludzki sposób na sygnał. Ale kiedy siadam blisko rośliny z jednym ze swoich instrumentów, moje wcześniejsze doświadczenie w tym względzie staje się mało użyteczne. Przy roślinie muszę się wyciszyć, przede wszystkim w swoim umyśle, i zagłębić się, przestrajając się na inną skalę czasu.

Gdy tam siedzę, muszę otworzyć inną przestrzeń, aby móc postrzegać interakcję. I gdy dociera sygnał, często dzieje się to w inny sposób, niż się tego spodziewam. Jeśli nie będę w pełni obecny i uważny, stracę go. Stracę szansę nauczenia się więcej na temat komunikacji, na temat życia. A gdy udaje mi się uchwycić ten moment, czuję się bardzo wdzięczny za wszystko, czego mogę się nauczyć w tym przypływie głębszej więzi.

 

 

Bazylia azjatycka (Ocimum tenuiflorum) podłączona do urządzenia dźwiękowego podczas jednej z sesji nagraniowych Simone Vitale.

 

 

W przedmowie do książki Mancuso i Violi dziennikarz aktywista profesor Michael Pollan stwierdził:

 

Większość ludzi, którzy mają do czynienia z roślinami, postrzega je jako nieme, nieruchome umeblowanie naszego świata – dość pożyteczne i ogólnie atrakcyjne, jednak zdecydowanie jako obywateli drugiej kategorii w obszarze ziemskiego życia. Nasza wyobraźnia musi przeskoczyć ponad płotem naszej samooceny, abyśmy zdali sobie sprawę nie tylko z naszej zależności od roślin, ale także z faktu, że odgrywają one o wiele mniej pasywną rolę, niż się wielu wydaje, i że w rzeczywistości są świadomymi bohaterami w spektaklu swojego i naszego życia.¹⁴

 

O autorze

Simone Vitale jest muzykiem wizjonerem, kompozytorem i uzdrowicielem muzycznym. Jego praca jest poświęcona promowaniu ekologii dźwięku i muzyki, w których dobroć i troska są kluczami do nawiązania głębszej więzi z samym sobą i innymi ludźmi. W ramach swojego projektu The Sound of Golden Light (Dźwięk Złotego Światła) poszukuje bardziej etycznego podejścia do sztuki. Jego głębsze rozumienie wpływu dźwięku i muzyki na ludzkie ciało, umysł i duszę umożliwia doskonalszą więź z naturą. Łącząc światy sztuki i medycyny, projekt The Sound of Golden Light umożliwia transformacyjne i otwierające serca muzyczne doznania osadzone w dobrze zbadanych i świadomie wykorzystywanych częstotliwościach i harmonii. Jego muzyczna działalność obejmuje między innymi tworzenie uzdrawiającej muzyki. Jest certyfikowanym nauczycielem wokalnej jogi i terapeutą wykorzystującym kamertony lecznicze. Pochodzi z Rzymu, ale obecnie, po czterech latach pobytu w Berlinie, mieszka w Auckland w Nowej Zelandii. Często koncertuje w Indiach (Kerala, Tamil Nadu), Niemczech, Estonii, Finlandii i Nowej Zelandii. Skontaktować się z nim można, pisząc na adres poczty elektronicznej info@soundofgoldenlight.com. Więcej informacji o nim znaleźć można na stronie internetowej zamieszczonej pod adresem www.soundofgoldenlight.com oraz www.musicoftheplants.com.

 

Przełożył Michał Fiejtek

 

Przypisy:

 1. Stefano Mancuso, Alessandra Viola, Brilliant Green: The Surprising History and Science of Plant Intelligence (Fantastyczna flora – zadziwiająca historia i wiedza o inteligencji roślin), Island Press, Waszyngton, 2015, s. 78.

 2. Dr Emran Khan Chowdhury, Hyoun-Sub Lim, Hanhong Bae, „Update on the Effects of Sound Wave on Plants” („Aktualizacja wpływu fal dźwiękowych na rośliny”), Research in Plant Disease, 2014, 20:1–7, www.researchgate.net.

 3. Ibid.

 4. Ibid.

 5. H.M. Appel, R.B. Cocroft, „Plants respond to leaf vibrations caused by insect herbivore chewing” („Rośliny reagują na wibracje liści wywoływane przez żujące je roślinożerne owady”), Oecologia, sierpień 2014, 175(4):1257–1266, link.springer.com.

 6. Ibid.

 7. Peter Tompkins, Christopher Bird, The Secret Life of Plants (Sekretne życie roślin), Harper & Row, Nowy Jork, 1973, rozdz. 6.

 8. Virginia A. Shepherd, „At the Roots of Plant Neurobiology” („U korzeni neurobiologii roślin”), w: Plant Electrophysiology (wyd. A.G. Volkov), Springer-Verlag, 2012, s. 3, streszczenie pod adresem: www.researchgate.net.

 9. Paco Calvo, The Philosophy of Plant Neurobiology: A Manifesto (Filozofia neurobiologii roślin – manifest), 2016, s. 21, www.um.es.

10. Tompkins, Bird, op. cit., omówienie eksperymentów Backstera, Vogela, Sauvina i Hashimoto wspomina w rozdz. 1–3.

11. Paco Calvo, op. cit., ss. 9–10.

12. Mancuso, Viola, op. cit., ss. 134–135.

13. op. cit., s. 19.

14. op. cit., s. xi.