Demistyfikacja biblijnej opowieści o Józefie i Exodusie

Artykuł po raz pierwszy w języku polskim ukazał się w dwumiesięczniku Nexus w numerze 124 (2/2019)
Tytuł oryginalny: „Joseph Sinks”, Nexus (wydanie angielskie), vol. 26, nr 1

Dr Ashraf Ezzat

Przez całe życie słyszałem tak wiele dziwnych historii, że mój umysł po prostu nie mógł ich wszystkich uznać za prawdziwe. Jedną z najdziwniejszych i najbardziej niewiarygodnych z nich jest biblijna opowieść o Exodusie (Księga Wyjścia). Mógłbym ją odrzucić jak każdą inną historię/opowieść z odległej przeszłości, która niekoniecznie uzasadnia jakiekolwiek badanie lub dochodzenie mające potwierdzić jej autentyczność lub historyczność, gdyby nie była to opowieść biblijna i gdybym nie był Egipcjaninem.

Wyzwanie polega na tym, że Exodus jest biblijną opowieścią i być może najdramatyczniejszą historią opowiedzianą w Biblii. Śmiem twierdzić, że Księga Wyjścia jest podstawą, na której zbudowana jest cała wiara judeochrześcijańska, a być może także islamska.

Jeśli historia o wyjściu z Egiptu została zniekształcona lub zafałszowana, to wszystkie opowieści Izraelitów, które opisują to, co było później, mogą być uznane za nieprawdziwe. Historie takie, jak podbój Ziemi Obiecanej i ustanowienie Królestwa Dawida i Salomona w Palestynie, mogłyby zostać podważone i wyrwane z korzeniami. Moje badania¹ prowadzone we współpracy z wysokiej klasy naukowcami i historykami pokazują, że geografia tych biblijnych opowieści – a przede wszystkim Exodusu – była od dawna przeinaczana i zmieniana w tych starożytnych przekazach biblijnych.

Jeśli scenariusz, który przedstawiamy w mojej książce, oparty na zgromadzonych dowodach, zostanie odpowiednio zaprezentowany, wówczas Biblia może okazać się starożytnym narzędziem masowego oszustwa.

Większość żydów, chrześcijan i muzułmanów uważa, że historia o Exodusie to opis prawdziwego wydarzenia historycznego. Co więcej, nie mają też żadnych wątpliwości co to tego, że historia o Mojżeszu i faraonie miała miejsce w starożytnym Egipcie, ale właśnie tu wszyscy ci wyznawcy się mylą.

Nasze badanie wykazało, że jeśli historia Mojżesza i faraona była naprawdę historycznym wydarzeniem, to musiała mieć miejsce w starożytnej Arabii, a nie w starożytnym Egipcie.

Opowieść o Exodusie to starożytna arabska historia, w której wszystko jest arabskie: jej słownictwo, a także jej kulturowe, geograficzne, a nawet etyczne środowisko.

Pisząc scenariusz, jego autor musi na początku, przed rozpoczęciem opowiadania historii, osadzić ją w odpowiednim „środowisku”.

„Środowisko” to ogólne otoczenie, które wyróżnia historię dzięki wyjątkowym dialogom, miejscu akcji i tłu kulturowemu. Na przykład w przypadku filmu/opowieści takiej jak Titanic oczekujemy scenariusza, który stworzy odpowiednie „środowisko” dla opowieści o zatonięciu tego gigantycznego statku, uwzględniając następujące elementy:

• Większość akcji musi rozgrywać się w miejscach przypominających architekturą/wystrojem wnętrze luksusowego parowego liniowca, jakim był Titanic.

• Północny Ocean Atlantycki musi być w scenariuszu/filmie wszechobecny.

• Opowieść musi rozpocząć się w porcie w Southampton w Anglii i zmierzać w kierunku Nowego Jorku w USA.

• Większość aktorów musi mówić po angielsku z akcentem i słownictwem typowym dla początku XX wieku.

• Garderoba bohaterów musi być odbiciem starych strojów z drugiej dekady XX wieku.

• Nazwiska głównych bohaterów opowieści muszą być brytyjskie i zgodne z popularnymi nazwiskami z końca XIX i początku XX wieku.

• Rozmowy głównych postaci (należących do elity i pospólstwa) muszą odzwierciedlać kulturowe/społeczne tło ery poprzedzającej pierwszą wojnę światową.

Scenariusz/film są ostatecznie oceniane na podstawie tego, jak prawdziwie autor scenariusza/reżyser filmowy odtworzył daną historię/wydarzenie. Innymi słowy, jak wiernie środowisko scenariusza odzwierciedla prawdziwą historię zatonięcia Titanica.

Historia Józefa

Według hebrajskiej Biblii historia Exodusu rozpoczyna się około 260–300 lat wcześniej, kiedy patriarcha Józef zostaje sprzedany jako niewolnik. Chociaż nasze badania dostarczyły solidnych argumentów przeciwko temu, że Egipt był miejscem, w którym rozegrały się wydarzenia opisane w izraelickich opowieściach (w tym dotyczące Józefa), odłóżmy na chwilę na bok tę kwestę i przyjrzyjmy się środowisku, w którym rozgrywa się historia Józefa.

Księga Rodzaju (rozdział 37) opowiada o Józefie i jego niezwykłym śnie; o tym, że był ulubionym synem swojego ojca; o próbie zabicia go przez jego zazdrosnych braci, którzy wrzucili go do dziury/studni na jałowym pustkowiu; o wydobyciu go przez madianitę; o obserwowaniu przez jego braci karawany kupców izmaelskich i sprzedaniu go im; i o tym, że kiedy wielbłądy Izmaelitów niosące wonne korzenie, żywicę i olejki pachnące dotarły do miasta „Mizraim” (Mizraim nie jest hebrajskim słowem oznaczającym Egipt, jak wam wmawiano), Józefa ponownie sprzedano, tym razem Potifarowi, dowódcy straży miejskiej.

Spójrzmy na historię Józefa jak na scenariusz filmowy. Przeanalizujmy ten tekst i poszukajmy w nim słów kluczowych, które pomogą nam zrekonstruować geograficzne i kulturowe środowisko tej historii, a nawet prawdopodobny czas, w którym się ona rozegrała.

Aby pokazać przykład naszej metodologii, przyjrzyjmy się poniższemu tekstowi z Księgi Rodzaju (rozdział 38):

Juda wziął dla swego pierworodnego syna, Era, żonę imieniem Tamar. Ponieważ Er, pierworodny syn Judy, był w oczach Pana zły, Pan zesłał na niego śmierć. Wtedy Juda rzekł do Onana: „Idź do żony twego brata i dopełnij z nią obowiązku szwagra, a tak sprawisz, że twój brat będzie miał potomstwo”. Onan wiedząc, że potomstwo nie będzie jego, ilekroć zbliżał się do żony swego brata, unikał zapłodnienia, aby nie dać potomstwa swemu bratu. Złe było w oczach Pana to, co on czynił, i dlatego także zesłał na niego śmierć. (Biblia Tysiąclecia).