Kalijuga – rozwikłanie tajemnicy cyklu jug

Artykuł po raz pierwszy w języku polskim ukazał się w dwumiesięczniku Nexus w numerze 134 (6/2020)
Tytuł oryginalny: „The Kali Yuga”, Nexus (wydanie angielskie), vol. 27, nr 5

Bibhu Dev Misra

Wyjaśnienie cyklu jug

Wiele starożytnych kultur wierzyło w cykl wieków świata, w których ludzie stopniowo popadają ze stanu duchowej doskonałości i materialnej obfitości w stan ignorancji i ubóstwa. W starożytnych Indiach nazywano to cyklem jug. Doktryna cyklu jug mówi, że obecnie trwa kalijuga – wiek ciemności, kiedy cnoty moralne i zdolności umysłowe znajdują się na najniższym poziomie w cyklu. Indyjski epos Mahabharata opisuje kalijugę jako okres, w trakcie którego „duch świata” ma kolor czarny. Pozostaje tylko jedna czwarta cnotliwości, która pod koniec kalijugi maleje do zera. Ludzie stają się nikczemni, plenią się choroby, ospałość, gniew, kataklizmy naturalne, udręka i strach przed nędzą. Pokuta, poświęcenie i obrządki religijne popadają w niepamięć. Wszystkie istoty degenerują się. Wszystko bez wyjątku podlega zmianom.

Bogini Kali

Kalijugę (wiek żelazny) poprzedzały trzy wcześniejsze jugi – satjajuga albo kritajuga (wiek złoty), tretajuga (wiek srebrny) i dwaparajuga (wiek brązowy). W Mahabharacie Hanuman podaje następujący opis cyklu jug pandawijskiemu księciu Bhimie:

Kritajuga nosiła taką nazwę, ponieważ istniała w jej trakcie tylko jedna religia, a wszyscy ludzie byli święci – dlatego nie było potrzeby odprawiania ceremonii religijnych… Ludzie nie kupowali ani nie sprzedawali, nie było biednych ani bogatych, praca była zbędna, bowiem wszystko, czego potrzebowali ludzie, uzyskiwali siłą woli… W kritajudze nie było chorób, nic nie słabło z upływem lat, nie było w ogóle nienawiści, próżności ani złych myśli, żadnego smutku ani strachu. Cała ludzkość mogła cieszyć się najwyższym błogosławieństwem. Powszechny duch był koloru białego… tożsamość jaźni z powszechnym duchem była osią religii doskonałego wieku. W tretajudze zaczęto składać ofiary, a duch świata stał się czerwony – cnotliwość zmalała o jedną czwartą. Ludzkość szukała prawdy i odprawiała uroczystości religijne. Uzyskiwała to, czego pragnęła, poprzez dawanie i robienie. W dwaparajudze barwa ducha świata była żółta – religijność zmniejszyła się o połowę. Wedę podzielono na cztery części i chociaż niektórzy mieli wiedzę o wszystkich czterech, inni znali tylko trzy, dwie albo jedną. Umysłowość pogarszała się, prawda traciła na znaczeniu, po czym pojawiły się żądze, choroby i nieszczęścia. Z tego powodu ludzie musieli odprawiać pokutę. Był to wiek schyłkowy ze względu na rozpowszechniony grzech.¹

Obecnie ma miejsce mroczny czas kalijugi, w toku której dobroć i cnotliwość zanika na świecie. Ale kiedy zaczęła się kalijuga? I kiedy ma się skończyć?

Data początku kalijugi

Mimo rozbudowanych ram teologicznych opisujących charakterystyczne cechy tego wieku daty początku i końca kalijugi pozostają owiane tajemnicą. Popularnie przyjętą datą rozpoczęcia kalijugi jest rok 3102 przed naszą erą, 35 lat po zakończeniu wielkiej bitwy Mahabharaty. Jest ona zadziwiająco zbliżona do proponowanego początku aktualnego „Wielkiego Cyklu” długiej rachuby Majów wypadającego w roku 3114 przed naszą erą.

Ogólnie uważa się, że datę początku kalijugi – 17/18 lutego 3102 roku przed naszą erą – obliczono na podstawie informacji zawartych w zapisanym w sanskrycie traktacie astronomicznym Surjasiddhanta, według których pięć „geocentrycznych planet” (tj. planet widocznych gołym okiem) – Merkury, Wenus, Mars, Jowisz i Saturn – ułożyło się na początku kalijugi pod kątem zero stopni w Baranie [obok gwiazdy Zeta Piscium (Revati)].