Ponowne odkrycie matematyki wedyjskiej

Artykuł po raz pierwszy w języku polskim ukazał się w dwumiesięczniku Nexus w numerze 33 (1/2004)
Tytuł oryginalny: „Vedic Mathematics Rediscovered”, Nexus (wydanie angielskie), vol. 10, nr 6

Jain

 

Matematyka Wed to nazwa, którą nadano starożytnemu systemowi matematycznemu, który w latach 1911–1918 powtórnie odkrył i opisał Śri Bharati Kriszna Tirthaji (1884–1960).

Według jego badań cała matematyka opiera się na 16 sutrach lub formułach słownych. Na przykład jedna z sutr nazywa się „Pionowo i na krzyż”. Formuły te opisują naturalny sposób działania naszego rozumu i stąd stanowią wielką pomoc dla uczniów w znajdowaniu właściwej metody rozwiązania.

Przypuszczalnie najbardziej uderzającą cechą systemu wedyjskiego jest jego spójność. Zamiast miszmaszu nie związanych ze sobą technik, cały system jest wewnętrznie powiązany i zunifikowany. Ogólna zasada mnożenia daje się na przykład łatwo odwrócić dając jednoliniowe dzielenie, zaś prostą metodę podnoszenia do kwadratu łatwo odwrócić uzyskując jednoliniowe pierwiastkowanie, i wszystko to jest bardzo łatwe do zrozumienia. Ta unifikacja jest bardzo satysfakcjonująca i powoduje, że matematyka jest łatwa i przyjemna i zachęca do innowacji.

„Trudne” zadania lub ogromne sumy można często rozwiązać niemal od ręki stosując metody wedyjskie. Te uderzającej piękności metody stanowią część całego systemu, który charakteryzuje się znacznie większą systematycznością niż nasz „współczesny” system. Wedyjską matematykę charakteryzuje zunifikowana i spójna struktura, zaś jej metody są komplementarne, bezpośrednie i łatwe.

Prostota wedyjskiej matematyki oznacza, że obliczenia można prowadzić w pamięci (oczywiście, można je również wykonać piśmiennie). Stosowanie elastycznych, pamięciowych metod posiada wiele zalet. Uczniowie mogą modyfikować swoje własne metody, nie są bowiem ograniczeni do jednej, „poprawnej” reguły, co owocuje bardziej kreatywnymi, zainteresowanymi i inteligentnymi uczniami.

W resorcie edukacji rośnie zainteresowanie systemem wedyjskim. Nauczyciele matematyki szukający czegoś lepszego odkrywają, że system wedyjski jest odpowiedzią na ich problemy. Obecnie prowadzi się wielokierunkowe badania, w tym wpływu nauczania metod wedyjskich na dzieci. Pracuje się też nad nowymi i zarazem bardzo prostymi zastosowaniami wedyjskich sutr w geometrii, matematyce wyższej, obliczeniach komputerowych etc.

Nie sposób jednak docenić prawdziwego piękna i efektywności wedyjskiej matematyki bez wypróbowania tego systemu. Ktoś, kto tego dokonał, z łatwością zauważy, że jest to prawdopodobnie najefektywniejszy i najbardziej wyrafinowany z możliwych systemów obliczeń matematycznych.

 

Badania i rekonstrukcja

Bharati Kriszna opowiada, że na początku XX wieku, kiedy Europa bardzo interesowała się tekstami sanskryckimi, niektórzy naukowcy wyśmiewali część sutr zatytułowanych Ganita, czyli matematyka. Nie potrafili znaleźć w tłumaczeniach niczego, co można by nazwać matematyką i odrzucili te teksty jako bezwartościowe.

Mimo to Bharati Kriszna, który był badaczem sanskrytu, matematykiem, historykiem i filozofem, przestudiował te teksty i po długich i żmudnych dociekaniach udało mu się zrekonstruować matematykę wedyjską. Według niego całość zasad matematycznych zawarta jest w 16 sutrach, to znaczy formułach słownych.

Bharati Kriszna napisał 16 tomów poszerzających system wedyjski, lecz niestety zostały one zagubione. Kiedy w ostatnich latach życia dowiedział się o tej stracie, napisał pojedynczą książkę zatytułowaną Vedic Mathematics (Matematyka wedyjska). Książkę wydano w roku 1965, pięć lat po jego śmierci, i można ja wciąż kupić.

 

Powtórne zainteresowanie matematyką wedyjską

Kilka lat później jeden egzemplarz tej książki przywieziono do Londynu i kilku angielskich matematyków (Kenneth Williams, Andrew Nicholas, Jeremy Pickles) zainteresowało się nią. Rozszerzyli materiały wprowadzające podane w książce Bharati Kriszny i wygłosili w Londynie wiele pogadanek i prelekcji. Potem w roku 1981 ukazała się książka Introductory Lectures on Vedic Mathematics (Wstęp do matematyki wedyjskiej), której nakład jest obecnie wyczerpany.

W latach 1981–1987 Andrew Nicholas czterokrotnie odwiedzał Indie, aby dowiedzieć się, co jeszcze wiadomo na temat matematyki wedyjskiej. Rezultatem tych odwiedzin było odnowienie zainteresowania matematyką wedyjską wśród uczonych i nauczycieli w Indiach. Wygląda na to, że kiedy zorientowali się, że pewni ludzie z Zachodu traktują wedyjską matematykę poważnie, doszli do wniosku, że mają u siebie coś wartościowego.

Szkoła St. James’s School, mieszcząca się wówczas na Queensgate w Londynie, oraz inne zaczęły nauczać w systemie wedyjskim osiągając znaczne sukcesy. Obecnie matematyka wedyjska jest nauczana w większości szkół w Indiach oraz prowadzi się jej badania w bardzo szerokim zakresie. W roku 1984, w stulecie urodzin Śri Bharati Kriszny Tirthaji, nakładem Vedic Mathematics Research Group ukazały się trzy kolejne książki.

 

Kosmiczny komputer

Kiedy w roku 1988 Maheśh Yogi Maharishi1 zaczął tłumaczyć doniosłość i wspaniałe cechy matematyki wedyjskiej, szkoły Maharishi na całym świecie zaczęły jej nauczać. W szkole w Skelmersdale w hrabstwie Lancashire w Wielkiej Brytanii poddano pełnemu kursowi nauczania, który nazwano „Kosmicznym Komputerem”, uczniów w wieku 11–14 lat.

Maharishi twierdzi, że sutry matematyki wedyjskiej są oprogramowaniem kosmicznego komputera, który rządzi całym Wszechświatem na wszystkich jego poziomach i we wszystkich szczegółach.

(Źródło: na podstawie strony internetowej VedicMaths.Org zamieszczonej pod adresem vedicmaths.org)

 

Obserwowanie, jak dziecko przechodzi przez nasz system edukacyjny, przypomina obserwowanie odwrotnej metamorfozy: wlatuje do niego jako piękny motyl, a wyczołguje się zeń jako gąsienica.

Jeśli chcesz być bogaty i szczęśliwy, nie idź do szkoły, Robert Kiyosaki, 1992

Script logo
Do góry