Zaginione miasto Paititi

Artykuł po raz pierwszy w języku polskim ukazał się w dwumiesięczniku Nexus w numerze 144 (4/2022)
Tytuł oryginalny: „The Lost City of Paititi”, Nexus (wydanie angielskie), vol. 29, nr 3

David Hatcher Childress

Copyright © 2021

 

„Jeżeli szukasz El Dorado, musisz jechać odważnie w Góry Księżycowe przez dolinę cienia...”

Edgar Allan Poe

 

Peru jest pełne zaginionych miast. Ta rozległa kraina pustyń, gór i dżungli skrywa wiele tajemnic i starożytnych ruin. Najsłynniejszym z zaginionych i odnalezionych miast, które cieszą się dzisiaj popularnością, jest prawdopodobnie Machu Picchu. Jest to megalityczne miasto zbudowane ze znajdujących się w wielu miejscach wielkich kamiennych bloków. Jedne zapomniane lub zaginione miasta widać podczas wędrówki Szlakiem Inków do Machu Picchu, a inne wciąż czekają na swoich odkrywców.

Vilcabamba, ostatni azyl Inków, była stolicą państwa nowoinkaskiego w latach 1539–1572. Była ostatnią twierdzą imperium Inków zdobytą przez Hiszpanów i ich lokalnych sojuszników w roku 1572, co zapoczątkowało koniec inkaskiego oporu wobec hiszpańskich rządów. Później, po opuszczeniu Vilcabamby, zapomniano o jej położeniu. W roku 1911 podróżnik Hiram Bingham natknął się na miejscowych Peruwiańczyków, którzy wiedzieli, gdzie są ruiny, które nazywali Espiritu Pampa. Wcześniej Bingham sądził, że Machu Picchu to Vilcabamba. W roku 1964 amerykański podróżnik Gene Savoy rozpoznał ruiny Espiritu Pampy jako Vilcabambę.

Przypuszczalnie zaginionym miastem, o którym mówi się najwięcej, jest prawdziwe ostatnie schronienie Inków, wciąż nie odnalezione miasto Paititi, nazywane czasami El Gran Paititi. Według Wikipedii:

 

Paititi jest legendarnym zaginionym miastem Inków bądź utopijną bogatą krainą. Rzekomo leży na wschód od Andów, ukryte gdzieś wewnątrz odległych lasów deszczowych południowo-wschodniego Peru, północnej Boliwii lub północno-zachodniej Brazylii. Legenda o Paititi w Peru opiera się na historii inkaskiego bohatera Inkarriego, który po założeniu Q’ero i Cuzco wycofał się do dżungli Pantiacolla, aby spędzić resztę swoich dni w bezpiecznym mieście Paititi. Inne wersje tej legendy opisują Paititi jako azyl Inków na granicznym obszarze położonym między Boliwią a Brazylią.

 

Wikipedia zawiera także wpis o Inkarrim:

 

Mit o Inkarrim (lub Inkarim) jest jedną z najsłynniejszych legend Inków. Kiedy hiszpańscy konkwistadorzy stracili ostatniego władcę Inków, Atahualpę, Inkarri przysiągł (według legendy), że pewnego dnia wróci pomścić jego śmierć. Jak mówi legenda, Hiszpanie zakopali części jego ciała w kilku miejscach wokół królestwa – jego głowa spoczywa podobno pod Pałacem Prezydenckim w Limie, ręce pod Waqaypatą (Placem Łez) w Cuzco, a nogi w Ayacucho. Zakopany pod ziemią pewnego dnia odrodzi się i odzyskawszy swoje królestwo, przywróci harmonię pomiędzy Pachamamą (ziemią) i jej dziećmi.

Ponieważ ten mit o Inkarrim przekazywano ustnie przez wiele pokoleń, powstało kilka różnych jego wersji. Imię Inkarri prawdopodobnie wywodzi się z hiszpańskiego Inca-rey (Inka-król). Mówi się, że to właśnie Inkarri założył zaginione obecnie miasto Paititi.

 

Ale czy Paititi jest naprawdę mitem? Czy istnieje prawdziwe miejsce zwane Paititi?

 

 

 

 

Kiedy Hiszpanie w końcu wkroczyli do Vilcabamby w roku 1572, zastali opuszczone, spalone i pozbawione skarbów miasto. Uważa się, że w czasie podboju wielki skarb z Cuzco przeniesiono do Paititi. Skarb ten obejmował wielki słoneczny dysk wykonany ze złota i inne złote przedmioty oraz 13 zmumifikowanych inkaskich władców, którzy rządzili przed zamordowanym przez Pizarra królem Atahualpą.

El Gran Paititi nosiło także nazwy „Biały Dom” i „Dom Króla Tygrysa” i ogólnie sądzono, że było ważnym inkaskim posterunkiem w dżungli. Jednym z najstarszych źródeł wspominających o Paititi jest napisana w roku 1537 przez księdza Juana Carlosa Polentiniego książka Las Rutas Por Paititi (Drogi do Paititi). Ten stary tekst opowiada, że po pokonaniu Inków przez Hiszpanów w Ollantaytambo pewna grupa Inków udała się na wschód do dżungli Madre de Dios, zabierając ze sobą swój skarb. Ich punktem docelowym było Paititi, którego do dzisiaj nie odnaleziono.

El Gran Paititi czy po prostu Paititi (czasami zapisywane Paytiti) było w Peru synonimem „El Dorado” przez 400 lat. Paititi rzeczywiście mogło być źródłem legendy o El Dorado. Ta legenda o złotym skarbie ukrytym w Paititi skłaniała przez setki lat podróżników, łowców skarbów i różnej maści awanturników do wypraw do Amazonii.

Dobrze wiadomo, że Imperium Inków w swoim szczytowym okresie rozciągało się od Quito w Ekwadorze na północy i dalej na południe po obu stronach Andów aż o środkowego Chile. Mało kto wie, jak daleko na wschód Inkowie zbudowali swoje drogi, szlaki handlowe i miasta.