Czy kiedy Dönitz wspominał w roku 1943 o „Shangri-La”, mówił prawdę? Z wyspą Kerguelena40 wykorzystywaną w charakterze bazy niemieckich łodzi podwodnych i wciąż figurującą na niemieckich mapach Nową Szwabią Dönitz wiedział, że jego oświadczenie wywrze wrażenie na Hitlerze. Niestety, wraz ze zniszczeniem, zaginięciem lub zamknięciem pod kluczem większości dokumentów, w tym notatek do przemówień, wspomnień i dzienników, dotyczących planów nazistów wobec Nowej Szwabii, wszelkie sugestie wskazujące na Antarktydę jako nazistowską przystań były wyśmiewane przez zdenerwowane rządy. Wracanie do tego tematu oznaczało wystawienie się na ośmieszenie.
Przemówienia Dönitza pozostawiły jednak znaczną liczbę wskazówek dowodzących, że cały rozdział II wojny światowej został rozmyślnie utajniony. W roku 1944 Dönitz oznajmił:
„Niemiecka marynarka będzie musiała podjąć się w przyszłości wielkiego zadania. Niemiecka marynarka zna wszystkie kryjówki na oceanach, więc będzie bardzo łatwo przenieść führera w bezpieczne miejsce, jeśli zajdzie taka potrzeba, gdzie będzie mógł realizować swoje ostateczne plany”.41
Kriegsmarine była otrzaskana w świecie, lojalna swoim celom i śmiała w swoich poczynaniach. Niemieckie łodzie podwodne często odwiedzały wschodnie wybrzeża Ameryki, przepływały pod arktycznymi lodami, a nawet wpływały w górę angielskiej rzeki Mersey. Jednak ich najbardziej interesującym przedsięwzięciem było odkrycie podwodnego rowu, który przechodzi wprost przez Antarktydę poprzez łączące się ze sobą podziemne jeziora, jaskinie, szczeliny lodowe i starożytne lodowe tunele.
Alianci potraktowali oświadczenie Dönitza poważnie, zwłaszcza po otoczonym mgłą tajemnicy samobójstwie Hitlera. Zdawali sobie sprawę, że Antarktyda może być „bezpiecznym miejscem”, o którym wspominał Dönitz. Brytyjczycy z miejsca zainteresowali się tą sprawą, natomiast Amerykanie zajęli się nią dopiero po oświadczeniu Dönitza w roku 1946, prawdopodobnie wygłoszonym w czasie trwania procesu w Norymberdze, w którym pysznił się „niezniszczalną fortecą, wręcz rajską oazą w środku odwiecznych lodów”.42
Wielka Brytania, która już badała „niezniszczalną fortecę”, asystowała Stanom Zjednoczonym, dostarczając im potajemnie mapy Antarktydy, przy czym oficjalnie, wspólnie z Chile, Argentyną i innymi roszczącymi prawa do Antarktydy krajami, wrażała ubolewanie z powodu planowanej Operacji Highjump. Brytyjska pomoc w postaci dostarczenia map – podobnie jak wykorzystanie norweskich map przez Niemiecką Ekspedycję Antarktyczną w roku 1938 – nie odzwierciedlała pełnego obrazu.
Informacje Dönitza przekazane Brytyjczykom i prawdopodobne zniszczenie przez siły brytyjskie bazy w Nowej Szwabii oznaczały, że Ziemia Królowej Maud (Nowa Szwabia) nie została dokładnie rozpoznana przez Amerykanów. Brak jest wyjaśnienia tego niedopatrzenia i wiele osób wysuwa w tej kwestii najróżniejsze przypuszczenia. Więcej niż prawdopodobny jest pogląd, że stało się tak, ponieważ ten teren został dokładnie zbadany dużo wcześniej, ale może też być tak, że Brytyjczycy, którzy byli tam pierwsi, nie zostawili Amerykanom już nic do odkrycia. Mimo to Operacja Highjump odkryła podobno dane świadczące o istnieniu innych baz, z tym że, podobnie jak w przypadku brytyjskich ekspedycji na Antarktydę, prawdziwe ustalenia Operacji Highjump zostały również utajnione?
Dönitz posiadał unikalną wiedzę o Antarktydzie, lecz jego wiedza o portach niemieckich łodzi podwodnych w Norwegii i stacjonujących tam łodziach, jak również o bramie łączącej Norwegię z Antarktydą, przysłoniła zapomniany antarktyczny front. Podczas gdy znaczenie Norwegii dla Dönitza, Hitlera i Kriegsmarine jest dobrze znane, pewne powody inwazji na Norwegię nie są już tak jasne i stanowią kolejną tajemnicę w historii II wojny światowej i antarktycznego frontu.
O autorze:
James Robert jest pochodzącym z wojskowej rodziny urzędnikiem pracującym w jednej z agend Ministerstwa Obrony Wielkiej Brytanii. Jest także historykiem zajmującym się II wojną światową i pisarzem. Bardzo dużo podróżował po północnej Afryce i Europie badając tajemnice brytyjskich tajnych wojen. Korzystając z niemieckich źródeł uwiarygadniających tak zwane „mity”, zorganizował prywatną misję, której celem było zbadanie dziwnych, tajnych działań prowadzonych przed, podczas i po II wojnie światowej przeciwko Niemcom. Obecnie kończy pisać na ten temat książkę, która poświęcona jest prowadzonym przez niego dochodzeniom. Skontaktować się z nim można pisząc na adres poczty elektronicznej james-robert@hotmail.co.uk.
Przełożył Jerzy Florczykowski
Przypisy:
14. Friedrich Christof, Germany’s Antarctic Claim: Secret Nazi Polar Expeditions, Samisdat Publishers, Toronto, 1979.
15. Obłąkanie Hessa jest jednym z aspektów związanej z nim tajemnicy i jest zbyt wiele źródeł mówiących o tym, aby je wszystkie wymienić. Mimo to nie ochroniło go ono przed postawieniem go przed trybunałem w Norymberdze.
16. L. Picknett, S. Prior, C. Prince, Double Standards, Little Brown, 2001.
17. Nazwa Thule wzięła się prawdopodobnie od pierwszej próby dotarcia do rejonów arktycznych podjętej przez Greka Pytheasa, który w IV wieku p.n.e. wyruszył z wyprawą z rejonu Morza Śródziemnego i opłynąwszy Wyspy Brytyjskie dotarł do miejsca nazwanego Thule, które było potem różnie identyfikowane – przez jednych jako Szetlandy, a przez innych jako Islandia lub Norwegia. – Przyp. tłum.
18. Pierre Van Paasen, Chicago Times, 1941.
19. Wielka Brytania, Francja, Związek Radziecki i USA pilnowały na zmianę zbrodniarzy wojennych w więzieniu w Spandau, z Hessem włącznie. Podobno podejrzana śmierć Hessa była spowodowana tym, że Rosjanie zamierzali uwolnić go podczas swojej kolejki (zainteresowanych szczegółami odsyłam do: L. Picknett, S. Prior, C. Prince, Double Standards).
20. Akta procesów Norymberskich (1945–1946).
21. Tamże.
22. Tamże.
23. Pisała o tym niemiecka prasa 10 kwietnia 1939 roku.
24. „Ostateczne Rozwiązanie” to termin oznaczający decyzję o fizycznej likwidacji Żydów, zamiast umieszczania ich w gettach. – Przyp. tłum.
25. Officer Naval Directive, 14 lutego 1944.
26. A. Speer, Spandau: The Secret Diaries, MacMillan, Nowy Jork, 1976, str. 81.
27. Ostatni testament polityczny Hitlera, 29 kwietnia 1945.
28. C. Wilmot, The Struggle For Europe, Wordsworth Editions Ltd, Hertfordshire, 1997, str. 617.
29. Tamże.
30. Chrapy – urządzenie dostarczające powietrze do silnika, gdy łódź podwodna pozostaje w zanurzeniu na głębokości peryskopowej, co znacznie ograniczało możliwość jej wykrycia przez radary przeciwnika i wydłużało jej czas przebywania pod wodą. – Przyp. tłum.
31. Narada führera z dowództwem marynarki wojennej, 8 lipca 1943.
32. Raport przesłany Dönitzowi przez Goebbelsa, 6 marca 1945.
33. C. Wilmot, The Struggle...
34. Rozkaz skierowany do Wehrmachtu, 1 maja 1945, przedrukowany przez The Times, Londyn, 2 maja 1945.
35. The Times, Londyn, 2 maja 1945.
36. W roku 1946 Dönitz został skazany przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy na 10 lat więzienia, z którego został zwolniony w roku 1956. Dwa lata później, w roku 1958, opublikowano jego pamiętniki. – Przyp. tłum.
37. Nazwa zaczerpnięta z książki angielskiego pisarza Jamesa Hiltona Lost Horizon (Zaginiony horyzont) opowiadającej historię Anglika, który odkrył raj w tybetańskiej dolinie Shangri-La. Od tego czasu ta nazwa jest synonimem utopijnej rajskiej krainy. – Przyp. tłum.
38. The National Police Gazette, styczeń 1977.
39. Ten były oficer Kriegsmarine pochodził z Drezna, zaś rozmowa z nim przeprowadzona została w grudniu 2003 roku. Badałem wówczas pogłoski mówiące, że roku 1942 urodziło się tam dziecko Hitlera i Ewy Braun.
40. Główna wyspa położonego w południowej części Oceanu Indyjskiego archipelagu będącego wierzchołkami Grzbietu Kergueleńskiego. – Przyp. tłum.
41. Officer Naval Directive, 1944.
42. Akta procesów Norymberskich, 1946.
Bibliografia:
Autor podaje, że nazwa Operacja Tabalan, o której mowa w pierwszej części tego artykułu, powinna brzmieć Tabarin, i przeprasza za ten błąd. Operacja Tabarin wzięła nazwę od nazwy paryskiego nocnego klubu.
