W roku 2009 opublikowano wyniki ankiety przeprowadzonej wśród Niemców, którzy korzystali z homeopatii lub akupunktury.²⁷ W rezultacie tego badania ustalono, że 7 procent populacji stosowało homeopatię a 10 procent akupunkturę. Wśród osób z wyższym wykształceniem 68 procent stosowało homeopatię, a 53 procent akupunkturę. Ankieta przeprowadzona w środowisku niemieckich pacjentów cierpiących na chroniczną limfocytową białaczkę wykazała, że 44 procent stosowało terapie alternatywne. Nie zauważono korelacji między poziomem wykształcenia, płcią i poprzednią lub bieżącą chemioterapią. Najpospolitszą alternatywną lub komplementarną terapią było przyjmowanie suplementów witaminowych (26%), soli mineralnych (18%), leków homeopatycznych (14%) i jemioły (9,2%).²⁸

Sonda przeprowadzona w roku 2008 wśród niemieckich dzieci cierpiących na raka wykazała, że 35 procent z nich stosowało CAM.²⁹ Najczęściej stosowanymi metodami były homeopatia, dodatki do diety i medycyna antropozoficzna, w tym terapia jemiołą. Czynnikami zwiększającymi stosowanie CAM były: wcześniejsze stosowanie CAM, wyższy status socjalny i złe rokowania choroby dziecka. Zadziwiająco wysoki procent (89) rodziców tych pacjentów podaje, że zaleciliby stosowanie CAM innym rodzicom.

W Niemczech często dochodzi również do korzystania z homeopatii i CAM przez ludzi z innymi przewlekłymi chorobami, na co wskazuje sonda przeprowadzona wśród osób ze stwardnieniem rozsianym.³⁰ Liczącą 53 punkty ankietę przesłano członkom oddziału Niemieckiego Towarzystwa Stwardnienia Rozsianego w Baden-Württembergu. Analizą objęto 1573 pacjentów (48,5 ± 11,7 lat, 74% kobiet, okres choroby 18,1 ± 10,5 lat). W porównaniu z medycyną konwencjonalną więcej pacjentów wykazało pozytywne nastawienie do medycyny komplementarnej i alternatywnej (44% wobec 38%), przy 70 procentach donoszących o stosowaniu przez całe życie przynajmniej jednej metody tego typu. Wśród dużej różnorodności opcji medycyny komplementarnej i alternatywnej najczęściej cytowane były: modyfikowanie diety (41%), kwasy tłuszczowe omega-3 (37%), witamina E (28%), B (36%) i C (28%), homeopatia (26%) i selen (24%). Większość respondentów (69%) była zadowolona ze skutków kuracji z zakresu medycyny komplementarnej i alternatywnej.

Wykorzystywanie CAM wiązało się z religijnością, niezależnością funkcjonalną, kobiecym seksem, pracą umysłową i wyższym wykształceniem. W porównaniu z terapiami konwencjonalnymi terapie medycyny komplementarnej i alternatywnej rzadko dawały niekorzystne efekty uboczne (9% wobec 59%). W roku 1991 wartość leków homeopatycznych sprzedanych w Niemczech wyniosła 428 milionów dolarów i rosła w tempie około 10 procent rocznie. Dowodem wyraźnego poparcia ze strony niemieckiego środowiska medycznego jest fakt, że 85 procent tej sprzedaży jest następstwem przepisywania recept przez lekarzy. Sondy wskazują, że 98 procent aptek sprzedaje leki homeopatyczne.

 

Szwajcaria

Sponsorowana przez szwajcarski rząd sonda oceniła satysfakcję pacjentów i efekty uboczne podstawowej opieki lekarskiej oraz dokonała porównania terapii homeopatycznej z konwencjonalną.³¹ Ankietę wypełniło 3126 dorosłych pacjentów, z czego 1363 poddało się konwencjonalnej terapii a 1702 terapii homeopatycznej.

Sonda wykazała, że więcej pacjentów leczonych homeopatycznie cierpiało wcześniej na chroniczne i ostrzejsze stany od tych, na które cierpieli pacjenci poddający się zabiegom medycyny konwencjonalnej, i że pacjenci medycyny homeopatycznej byli częściej „w pełni usatysfakcjonowani” z zaaplikowanej im kuracji (53% wobec 43%). Pacjenci medycyny homeopatycznej doświadczali też znacznie mniej niekorzystnych efektów ubocznych (7,3% wobec 16,1%) i, co więcej, proporcja pacjentów donoszących o pełnym ustąpieniu objawów nie była znacząco większa w przypadku pacjentów medycyny konwencjonalnej (28% wobec 21%).

Szczególnie istotna w tej sondzie jest obserwacja mówiąca, że wśród pacjentów, którzy poddają się terapii homeopatycznej, jest więcej poważnie chorych i jednocześnie ci pacjenci są znacznie bardziej usatysfakcjonowani z zaaplikowanej im terapii niż pacjenci poddani leczeniu konwencjonalnemu.

Ta sama sonda potwierdza również powszechne spostrzeżenie dotyczące pacjentów, którzy szukają terapii homeopatycznej, że są oni znacznie lepiej wykształceni od tych, którzy nie korzystają z homeopatii (32,4% wobec 24,7%).

Szwajcarskie Biuro Zdrowia Publicznego wystosowało do szwajcarskiego rządu raport, w którym czytamy, że „efektywność homeopatii można potwierdzić danymi klinicznymi, a profesjonalne i adekwatne zastosowania można uważać za bezpieczne”.³²

Inne kraje europejskie, w których homeopatia ma stosunkowo silną pozycję, to między innymi Włochy, gdzie 9 procent lekarzy czasami przepisuje leki homeopatyczne, oraz Holandia, gdzie 45 procent lekarzy uważa leki homeopatyczne za skuteczne, a 47 procent stosuje jedną lub więcej terapii komplementarnych, z których homeopatia jest najpopularniejsza (40% z tych 47%).³³

Odsetek szwajcarskich pacjentów stosujących CAM, którzy przeszli transplantację nerek, wyniósł 11,8 procent. Najczęściej stosowaną przez nich terapią alternatywną była homeopatia (42,9%).³⁴

 

Włochy

Sondaż z roku 2004 ujawnił, że 7,5 miliona Włochów korzysta z leków homeopatycznych – 2,5 miliona więcej niż w roku 2000.³⁵ W przybliżeniu 14 procent Włoszek i 10 procent Włochów wolało leki homeopatyczne od konwencjonalnych. Leki homeopatyczne otrzymuje także 9,6 procent dzieci w wieku od trzech do pięciu lat. Prawie 90 procent Włochów, którzy stosowali takie leki, twierdzi, że pomogły im one, przy czym 30 procent z nich mówi, że używali leków homeopatycznych w celu pozbycia się bólu, a 24 procent w celu uwolnienia się od ostrych lub przewlekłych chorób.

Sondaż przeprowadzony w roku 2005 wśród Europej­czyków chorych na raka podaje, że 73 procent włoskich pacjentów cierpiących na raka stosuje CAM, co znacznie przekracza średnią europejską wynoszącą 36 procent.³⁶ Najczęściej stosowanymi przez pacjentów z rakiem metodami były: homeopatia, medycyna ziołowa i terapie duchowe. W rezultacie sondażu wykonanego w roku 2008 w Toskanii ustalono, że po diagnozie raka częstość wykorzystywania CAM wynosiła 17 procent, zaś najczęściej stosowanymi formami były: medycyna zielarska (52%), homeopatia (30%) i akupunktura (13%).³⁷ Stosowanie tych form było częstsze na terenach zurbanizowanych i wśród kobiet, a także pośród pacjentów cierpiących na raka piersi i z wyższym wykształceniem.

Sondaż wykonany w środowisku włoskich dzieci chorych na raka, które były leczone w konwencjonalnych ośrodkach pediatrycznej onkologii, ujawnił, że 12,4 procent z nich korzystało z przynajmniej jednego typu CAM, przy czym homeopatia była najpopularniejsza.³⁸ 83 procent rodziców podaje, że dzieci odniosły korzyści, w tym poprawiła się ich odporność i parametry krwi oraz cofnęło się podwójne widzenie (diplopia). Te badania potwierdziły obserwacje, które ujawniły się w wielu innych sondażach, mówiące, że ludzie lepiej wykształceni są bardziej otwarci na stosowanie terapii CAM.^39,40,41

Ankieta przeprowadzona wśród 552 pacjentów z zapaleniem jelita leczonych we włoskim medycznym ośrodku konsultacyjnym wykazała, że 156 (28%) stosowało terapie komplementarne i alternatywne, na które składały się głównie homeopatia (43,6%), kontrolowana dieta lub dodatki do diety (35,5%), zioła (28,2%), ćwiczenia (25,6%) i modlitwy (14,7%).⁴² Poprawa samopoczucia (45,5%) i złagodzenie symptomów zapalenia jelita (40,3%) to najczęściej uzyskiwane korzyści. Ze stosowaniem terapii komplementarnej i alternatywnej korelowały: wyższe wykształcenie, częstsze pogorszenia stanu i niezadowolenie z kontaktów z lekarzami. Tym, co skłaniało ludzi do stosowania terapii CAM, była nietolerancja konwencjonalnych leków, ostrość choroby i ciekawość nowych terapii.

 

Hiszpania

W Hiszpanii homeopatia stała się tak popularna, że urząd statystyczny tego kraju (INE) dodał wydatki na homeopatyczne leki do swoich obliczeń wysokości miesięcznych inflacji.⁴³ Sprzedaż leków homeopatycznych w Hiszpanii rośnie w tempie 10–15 procent rocznie przy około 15 procentach populacji przyznającej się do stosowania leków homeopatycznych i 25 procentach oświadczających, że z chęcią by ich używało.⁴⁴